Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əjdər bəy məscidi — 1912-ci ildə inşa edilmişdir. "İttifaq" məscidi kimi də tanınır. Memarı — Zivər bəy Əhmədbəyovdur.
| Əjdərbəy məscidi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər |  Bakı |
| Yerləşir | S.Vurğun küçəsi, 76 |
| Memar | Zivər bəy Əhmədbəyov |
| Tikilmə tarixi | 1912 |
| Üslubu | Şirvan-Abşeron memarlıq məktəbi |
| Vəziyyəti | Bərpa olunub. |
| İstinad nöm. | 120 |
| Kateqoriya | Məscid |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Ötən əsrin əvvəllərində, 1912–1913-cü illərdə tanınmış xeyriyyəçi Əjdər bəy Aşurbəyov tərəfindən Bakı şəhərində tikilib istifadəyə verilmiş məscid Azərbaycanda mötəbər dini ibadət mərkəzlərindən biridir. Bu müqəddəs məbəd müsəlmanların birliyinin rəmzi kimi ilk vaxtlar "İttifaq" məscidi adı ilə tanınmışdır.
Bakı müsəlmanlarının ən qədim və iri ibadətgahlarından olan bu məscid Hacı Əjdərbəyin şəxsi büdcəsi hesabına tikilib. O zaman bu ziyarətgah 400 nəfərin ibadəti üçün nəzərdə tutulub. Ancaq sovet hökuməti dağıldıqdan sonra bu məscidə də ziyarətə gələnlərin sayı xeyli artdığından ərazidə böyük sıxlıq yaranırdı. Elə bu səbəbdən də Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi məscidin yenidən qurulmasını, ibadət otaqlarının sayını artırmağı qərara alıb. Hesablamalara görə, yenidənqurma işləri başa çatdıqdan sonra burada 2000-ə yaxın dindar ibadət edə biləcək.
Bakının mərkəzində qərar tutmuş, özü kimi tarixi də qədim və zəngin olan Əjdərbəy məscidinin özəlliyi ondadır ki, o həm də xalq arasında Əjdərbəy, Göy məscid və ya İttifaq məscidi kimi adlanır.
Məscidin tikilmə tarixi çox maraqlıdır. Deyilənlərə görə, Nabat xanım Xocabəy qızı Aşurbəyli — Rzayeva Təzəpir məscidini tikdirməyə başladıqda qardaşı Əjdər bəy ona kömək təklif edir. Nabat xanım isə cavabında, "əgər belə imkanınız və hünəriniz varsa, gedin, özünüz bir məscid tikdirin" — deyir və köməkdən imtina edir. Belə olduqda Əjdər bəy Aşurbəyov 1905-ci ildə məscid tikdirmək qərarına gəlir və indiki Göy məscidin əsası qoyulur. Beləliklə, məscidin tikilməsi maraqlı təsadüf nəticəsində baş verib. Deyilənlərə görə, məscidin ilk adı İttifaq olub. Əjdər bəy Aşurbəyov məscidi tikdirərkən məramı belə olub ki, bura üz tutan şiələr və sünnilər heç bir maneə olmadan birlikdə namaz qılacaqlar. Bu ənənə bu günə qədər də qorunub saxlanılır. Maraqlıdır ki, Göy məscid bu günə qədər İslam dininin hər iki məzhəbindən olan müsəlmanların birlikdə namaz qıldıqları yeganə məkandır. El arasında məscidin bir neçə adla çağırılmasına gəlincə, bu da təsadüfi deyil. Günbəzinin rənginə görə, tikili el arasında Göy məscid adı ilə çağırılır. Əjdər bəy rəhmətə getdikdən sonra məscidə onun adı əlavə olunur.
Memarı Zivər bəy Əhmədbəyovdur. Əjdər bəy Aşurbəyov öldükdən sonra məscidin girişində dəfn edilib.
Sovet hakimiyyəti illərində
Digər müqəddəs yerlər kimi, Göy məscid də sovet hakimiyyəti illərində repressiya hədəfinə tuş gəlib. Elə tikilinin daxilində İslama zidd elementlərin vurulması buna bariz nümunədir. İkinci Dünya müharibəsi illərində məscid ibadət yeri kimi bağlanaraq başqa məqsədlərlə istifadə olunur. Yalnız müharibədən sonra döyüş iştirakçılarının, xüsusilə də Bakıda yaşayan müsəlman tatarların müraciətindən sonra məscid yenidən müsəlmanların ixtiyarına verilir.
Memarlıq üslubu
Memarlıq üslubuna görə, məscid simvolik görünüşə malikdir. O, həm Kərbəladakı məscidi, həm Məkkədəki Kəbə evini xatırladır. Tikili inşa edilərkən müsəlman Şərqinə məxsus geniş memarlıq nümunələrinə diqqət yetirilib.
Dövlət vəsaitləri hesabına aparılan və 2007-ci ilin aprel ayından başlayan təmir bərpa işlərinin ümumi sahəsi 4 min kvadratmetr olan məscidin həyətində ibadət üçün xüsusi sahə də ayrılıb. "Əndərun" adlanan həmin yerdə eyni vaxtda 1000-ə qədər insan ibadət edə biləcək. Bundan başqa, məscid-kompleksdə qurbangah, namaz zalı və daha bir neçə yardımçı otaqlar da tikilib. Alt mərtəbə isə dəstəmaz otağı üçün nəzərdə tutulub.
Sərəncamlar
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 1912- 1913-cü illərdə inşa edilmiş Əjdərbəy məscidinin bərpası məqsədilə ayrı-ayrı vaxtlarda sərəncamlar imzalamış, təmir bərpa işlərindən sonra, 22 dekabr 2011-ci ildə məscidin açılış mərasimi keçirilmişdir. Mərasimdə Prezidenti İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva iştirak etmişlər.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 25 may 2010-cu il tarixdə Bakı şəhərində yerləşən Əjdərbəy məscidinin bərpasi ilə əlaqədar tədbirlər haqqında sərəncam imzalayıb. Sərəncamda qeyd olunmuşdur ki, Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Prezidentinin Ehtiyat Fondundan Əjdərbəy məscidində bərpa işlərinin tamamlanması üçün Bakı şəhər İcra Hakimiyyətinə vəsait ayrılsın.
İstinadlar
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-12.
- Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (PDF) (az.). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. səh. 54. ISBN . 2021-07-23 tarixində (PDF).
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-12.
- İslam Mədəniyyətinin incisi.
- "Sərəncam". 2021-10-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-08-12.
- . 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-12.
- . 2010-05-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-08-12.
Xarici keçidlər
- anl.az
- "Hacı Əjdərbəy" məscidi scwra.gov.az
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Ejder bey mescidi 1912 ci ilde insa edilmisdir Ittifaq mescidi kimi de taninir Memari Ziver bey Ehmedbeyovdur Ejderbey mescidi40 23 09 sm e 49 50 16 s u Olke AzerbaycanSeher Baki BakiYerlesir S Vurgun kucesi 76Memar Ziver bey EhmedbeyovTikilme tarixi 1912Uslubu Sirvan Abseron memarliq mektebiVeziyyeti Berpa olunub Azerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 120KateqoriyaMescidEhemiyyetiOlke ehemiyyetliEjderbey mescidi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiOten esrin evvellerinde 1912 1913 cu illerde taninmis xeyriyyeci Ejder bey Asurbeyov terefinden Baki seherinde tikilib istifadeye verilmis mescid Azerbaycanda moteber dini ibadet merkezlerinden biridir Bu muqeddes mebed muselmanlarin birliyinin remzi kimi ilk vaxtlar Ittifaq mescidi adi ile taninmisdir Baki muselmanlarinin en qedim ve iri ibadetgahlarindan olan bu mescid Haci Ejderbeyin sexsi budcesi hesabina tikilib O zaman bu ziyaretgah 400 neferin ibadeti ucun nezerde tutulub Ancaq sovet hokumeti dagildiqdan sonra bu mescide de ziyarete gelenlerin sayi xeyli artdigindan erazide boyuk sixliq yaranirdi Ele bu sebebden de Qafqaz Muselmanlari Idaresi mescidin yeniden qurulmasini ibadet otaqlarinin sayini artirmagi qerara alib Hesablamalara gore yenidenqurma isleri basa catdiqdan sonra burada 2000 e yaxin dindar ibadet ede bilecek Bakinin merkezinde qerar tutmus ozu kimi tarixi de qedim ve zengin olan Ejderbey mescidinin ozelliyi ondadir ki o hem de xalq arasinda Ejderbey Goy mescid ve ya Ittifaq mescidi kimi adlanir Mescidin tikilme tarixi cox maraqlidir Deyilenlere gore Nabat xanim Xocabey qizi Asurbeyli Rzayeva Tezepir mescidini tikdirmeye basladiqda qardasi Ejder bey ona komek teklif edir Nabat xanim ise cavabinda eger bele imkaniniz ve huneriniz varsa gedin ozunuz bir mescid tikdirin deyir ve komekden imtina edir Bele olduqda Ejder bey Asurbeyov 1905 ci ilde mescid tikdirmek qerarina gelir ve indiki Goy mescidin esasi qoyulur Belelikle mescidin tikilmesi maraqli tesaduf neticesinde bas verib Deyilenlere gore mescidin ilk adi Ittifaq olub Ejder bey Asurbeyov mescidi tikdirerken merami bele olub ki bura uz tutan sieler ve sunniler hec bir manee olmadan birlikde namaz qilacaqlar Bu enene bu gune qeder de qorunub saxlanilir Maraqlidir ki Goy mescid bu gune qeder Islam dininin her iki mezhebinden olan muselmanlarin birlikde namaz qildiqlari yegane mekandir El arasinda mescidin bir nece adla cagirilmasina gelince bu da tesadufi deyil Gunbezinin rengine gore tikili el arasinda Goy mescid adi ile cagirilir Ejder bey rehmete getdikden sonra mescide onun adi elave olunur Memari Ziver bey Ehmedbeyovdur Ejder bey Asurbeyov oldukden sonra mescidin girisinde defn edilib Sovet hakimiyyeti illerindeDiger muqeddes yerler kimi Goy mescid de sovet hakimiyyeti illerinde repressiya hedefine tus gelib Ele tikilinin daxilinde Islama zidd elementlerin vurulmasi buna bariz numunedir Ikinci Dunya muharibesi illerinde mescid ibadet yeri kimi baglanaraq basqa meqsedlerle istifade olunur Yalniz muharibeden sonra doyus istirakcilarinin xususile de Bakida yasayan muselman tatarlarin muracietinden sonra mescid yeniden muselmanlarin ixtiyarina verilir Memarliq uslubuMemarliq uslubuna gore mescid simvolik gorunuse malikdir O hem Kerbeladaki mescidi hem Mekkedeki Kebe evini xatirladir Tikili insa edilerken muselman Serqine mexsus genis memarliq numunelerine diqqet yetirilib Dovlet vesaitleri hesabina aparilan ve 2007 ci ilin aprel ayindan baslayan temir berpa islerinin umumi sahesi 4 min kvadratmetr olan mescidin heyetinde ibadet ucun xususi sahe de ayrilib Enderun adlanan hemin yerde eyni vaxtda 1000 e qeder insan ibadet ede bilecek Bundan basqa mescid kompleksde qurbangah namaz zali ve daha bir nece yardimci otaqlar da tikilib Alt mertebe ise destemaz otagi ucun nezerde tutulub SerencamlarAzerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev 1912 1913 cu illerde insa edilmis Ejderbey mescidinin berpasi meqsedile ayri ayri vaxtlarda serencamlar imzalamis temir berpa islerinden sonra 22 dekabr 2011 ci ilde mescidin acilis merasimi kecirilmisdir Merasimde Prezidenti Ilham Eliyev ve xanimi Mehriban Eliyeva istirak etmisler Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyev 25 may 2010 cu il tarixde Baki seherinde yerlesen Ejderbey mescidinin berpasi ile elaqedar tedbirler haqqinda serencam imzalayib Serencamda qeyd olunmusdur ki Azerbaycan Respublikasinin 2010 cu il dovlet budcesinde nezerde tutulmus Azerbaycan Prezidentinin Ehtiyat Fondundan Ejderbey mescidinde berpa islerinin tamamlanmasi ucun Baki seher Icra Hakimiyyetine vesait ayrilsin Istinadlar 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 08 12 Azerbaycan Respublikasi Mescidlerinin Ensiklopediyasi PDF az Baki Beynelxalq Elhuda 2001 seh 54 ISBN 964 8121 59 1 2021 07 23 tarixinde PDF 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 08 12 Islam Medeniyyetinin incisi Serencam 2021 10 28 tarixinde Istifade tarixi 2012 08 12 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 08 12 2010 05 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2012 08 12 Xarici kecidleranl az Haci Ejderbey mescidi scwra gov az