Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əhkam — Məsuliyyət yaşı olaraq təyin olunan həddi-büluğa çatmış hər bir ağıllı müsəlmanın edə biləcəyi hərəkətlərlə bağlı dini etiket və ya təsnifatı ifadə edən termindir. Etiketlər 8-ə bölünür. Bu 8 sinifdən ilk 5-in edilməsi; son 3 hərəkət edilməməsi lazım olan hərəkətlərdir.
Bu mövzuda işlədilən digər ifadələr arasında “əmr” ciddi şəkildə icra edilməsi əmr edilənlər üçün, “qadağan” isə qəti şəkildə edilməməsi tələb olunan hərəkətlər üçün işlədilir.
Fiqhdə insan davranışı müxtəlif kateqoriyalara bölünür. Fərz (mütləq zərurəti ifadə edən əməl və ibadət), Vacib (zəruri, daha aşağı dərəcədə mükəlləfiyyət), sünnə, müstəhəb (bəyənilən əməllər), halal, məkruh (çirkin hesab edilən; çox çirkin, təhrimi məkruh, az çirkin, tənzihi məkruh) haram (qəti qadağandır).
Bu hərəkətlərin klassik şəriət anlayışında maddi və ya mənəvi ekvivalentləri var. Fərz, vacib və sünnə sayılan əməlləri tərk etmək, məkruh və haram sayılan işləri yerinə yetirməyə görə cəzalar verilir (had və ya tazir cəzaları). Bu gün insanların bu təsnifat əsasında etiketlənməsi və cəzalandırılması fundamental insan hüquqlarının ciddi şəkildə pozulmasını kimi nəzərdə tutur.
- - Allahın Quranda açıq və aydın şəkildə ifadə etdiyi sözlərdir. Bunu etməyin savabı var, etməməyin də günahı var.
- Vacib - Allahın Quranda açıq şəkildə bildirmədiyi, lakin İslamda bəyənilən davranışdır. Bunu etməyin savabı var, etməməyin də günahı var.
- Sünnə - Məhəmməd (s.a.v) peyğəmbərin hədislərdə açıq şəkildə bildirdiyi davranışdır. Bunu etməyin savabı var, etməməyin isə günahı yoxdur.
- Müstəhəb - islamda edilməsi caiz sayılan bir şeydir. Bunlar etmək yaxşı, amma tərk etmək günah olmayan işlərdir.
- Mübah - Caiz olan şeylər İslamda edilməsinə icazə verilən və ya edilməyən şeylərdir. Bunu etməkdə savab yoxdur, tərk etməkdə isə günah yoxdur.
- Haram - Allahın edilməsini əmr etmədiyi və çox pis olan şeylər nəzərdə tutulur. Bunu etməkdə günah var, bir kənara qoymaqda isə savab var. Haram işlərdən çəkinmək, vacib olanlardan daha böyük savabdır.
- Məkruh - elə bir şeydir ki, islamda yol verilmir və onu etməkdə günah var, amma atlamağın savabı var.
- Müfsid - əqidə və ya ibadəti pozan şeylərə aiddir. Bunu bilərəkdən etməkdə günah var, bilmədən etməkdə isə günah yoxdur. Onu tərk etməyin (etməməyin) savabı vardır.
İstinadlar
- Maria Sole Russo. "Clash between Sharia law and human rights in light of PACE Resolution 2253" (ingilis). Ius in itinere. 15 ktyabr 2019. 28 iyun 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 15 fev 2024.
- Wolfgang Benedek. İnsan Haklarını Anlamak: İnsan Hakları Eğitimi El Kitabı (PDF). Türkiye Adalet Akademisi Yayınları. 2020-09-26 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2024-02-15.
- Altuğ Ergin Berin. "İnsan Hakları ve Demokrasi" (PDF). Gedik Üniversitesi. 29 sentyabr 2020 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 15 fev 2024.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ehkam Mesuliyyet yasi olaraq teyin olunan heddi buluga catmis her bir agilli muselmanin ede bileceyi hereketlerle bagli dini etiket ve ya tesnifati ifade eden termindir Etiketler 8 e bolunur Bu 8 sinifden ilk 5 in edilmesi son 3 hereket edilmemesi lazim olan hereketlerdir Bu movzuda isledilen diger ifadeler arasinda emr ciddi sekilde icra edilmesi emr edilenler ucun qadagan ise qeti sekilde edilmemesi teleb olunan hereketler ucun isledilir Fiqhde insan davranisi muxtelif kateqoriyalara bolunur Ferz mutleq zerureti ifade eden emel ve ibadet Vacib zeruri daha asagi derecede mukellefiyyet sunne musteheb beyenilen emeller halal mekruh cirkin hesab edilen cox cirkin tehrimi mekruh az cirkin tenzihi mekruh haram qeti qadagandir Bu hereketlerin klassik seriet anlayisinda maddi ve ya menevi ekvivalentleri var Ferz vacib ve sunne sayilan emelleri terk etmek mekruh ve haram sayilan isleri yerine yetirmeye gore cezalar verilir had ve ya tazir cezalari Bu gun insanlarin bu tesnifat esasinda etiketlenmesi ve cezalandirilmasi fundamental insan huquqlarinin ciddi sekilde pozulmasini kimi nezerde tutur Allahin Quranda aciq ve aydin sekilde ifade etdiyi sozlerdir Bunu etmeyin savabi var etmemeyin de gunahi var Vacib Allahin Quranda aciq sekilde bildirmediyi lakin Islamda beyenilen davranisdir Bunu etmeyin savabi var etmemeyin de gunahi var Sunne Mehemmed s a v peygemberin hedislerde aciq sekilde bildirdiyi davranisdir Bunu etmeyin savabi var etmemeyin ise gunahi yoxdur Musteheb islamda edilmesi caiz sayilan bir seydir Bunlar etmek yaxsi amma terk etmek gunah olmayan islerdir Mubah Caiz olan seyler Islamda edilmesine icaze verilen ve ya edilmeyen seylerdir Bunu etmekde savab yoxdur terk etmekde ise gunah yoxdur Haram Allahin edilmesini emr etmediyi ve cox pis olan seyler nezerde tutulur Bunu etmekde gunah var bir kenara qoymaqda ise savab var Haram islerden cekinmek vacib olanlardan daha boyuk savabdir Mekruh ele bir seydir ki islamda yol verilmir ve onu etmekde gunah var amma atlamagin savabi var Mufsid eqide ve ya ibadeti pozan seylere aiddir Bunu bilerekden etmekde gunah var bilmeden etmekde ise gunah yoxdur Onu terk etmeyin etmemeyin savabi vardir IstinadlarMaria Sole Russo Clash between Sharia law and human rights in light of PACE Resolution 2253 ingilis Ius in itinere 15 ktyabr 2019 28 iyun 2021 tarixinde Istifade tarixi 15 fev 2024 Wolfgang Benedek Insan Haklarini Anlamak Insan Haklari Egitimi El Kitabi PDF Turkiye Adalet Akademisi Yayinlari 2020 09 26 tarixinde PDF Istifade tarixi 2024 02 15 Altug Ergin Berin Insan Haklari ve Demokrasi PDF Gedik Universitesi 29 sentyabr 2020 tarixinde PDF Istifade tarixi 15 fev 2024