Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şəkilçi — lüğəvi mənası olmayan, sözün ayrılıqda işlənə bilməyən və kökə qoşulduqdan sonra leksik və ya qrammatik məna yaradan hissəsidir. Azərbaycan dilində, bir qayda olaraq, əvvəl kök, sonra isə şəkilçi gəlir, lakin bəzi şəkilçilər sözün kökündən əvvələ də qoşula bilir.
Məsələn: comərd, nakişi.
Şəkilçilər 2 cür olur: leksik şəkilçilər və qrammatik şəkilçilər.
Leksik şəkilçilər
İkinci adı sözdüzəldici şəkilçilərdir. Azərbaycan dili qrammatikasında leksik şəkilçilər ∧ işarəsi ilə göstərilir.
Bu şəkilçilər sözlərin kökünə yaxud başlanğıc formasına qoşularaq yeni mənalı söz yaradır. Yeni yaranan sözlə kök arasında məna yaxınlığı olur.
Leksik şəkilçilər həm milli, həm də alınma ola bilər. Alınma leksik şəkilçilər, əsasən, isim, sifət və zərflərin yaranmasında istifadə olunur.
Azərbaycan dilində leksik şəkilçilər əsasən sözün sonuna artırılır. Sözlərin önünə artırılan şəkilçilər alınma şəkilçilərdir. Məsələn, na- (nakişi), la- (laməkan), ba- (baməzə), bi- (binamus) və s. Söz önünə artırılan şəkilçilər əsasən inkarlıq, əks məna yaratmaq üçün istifadə olunur və əksər hallarda -sız mili şəkilçisi ilə əvəzlənə bilir.
Leksik şəkilçilər qrammatik şəkilçilərdən əvvəl işlənir. Ancaq bəzi leksik şəkilçilər var ki, qrammatik şəkilçidən sonra işlənə bilir: -kı, -sız, -gil, -dakı. Bu hal Azərbaycan dilinin iltisaqiliyini pozur. Həmçinin, leksik şəkilçilər ahəng qanununa uyğun olaraq, əsasən, iki və dörd cür yazılır, lakin belə şəkilçilər sırasında bir cür yazılanları da var.
- -daş, -kar, -keş, -dar.
- Hesabdar, bayraqdar, vətəndaş, zəhmətkeş, sənətkar.
- Vətən-daş, tələb-kar, zəhmət-keş, anbar-dar.
Qrammatik
İkinci adı sözdəyişdirici şəkilçilərdir. Qrammatik şəkilçilər Azərbaycan dili qrammatikasında ∩ işarəsi ilə göstərilir. Ahəng qanununa uyğun olaraq həmişə iki və dörd cür yazılır.
Bu şəkilçilər sözün kökünə qoşularaq yalnız sözün formasını dəyişir, heç bir məna fərqliliyi yaratmır (yeni söz yaratmır). Qrammatik şəkilçilər söz birləşmələri və cümlələrdə sözlər arasında qrammatik əlaqə yaradır. Onlar əsasən lar lər şəkilçiləri ilə bilinir Qramatik şəkilçilər sözün leksik mənasını dəyişmir, Sözlər arasında əlaqə yaratmağa xidmət edir məsələn :Bakının küçələri
İstinadlar
- "Sözün tərkib hissələri" (az.). kayzen.az. 2022-12-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-03.
- "Leksik və qrammatik şəkilçilər" (az.). language.az. 2021-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-03.
- "Şəkilçilərin yazılışı" (PDF) (az.). unec.edu.az. 2022-03-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-03.
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;istinad16adlı istinad üçün mətn göstərilməyib
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sekilci lugevi menasi olmayan sozun ayriliqda islene bilmeyen ve koke qosulduqdan sonra leksik ve ya qrammatik mena yaradan hissesidir Azerbaycan dilinde bir qayda olaraq evvel kok sonra ise sekilci gelir lakin bezi sekilciler sozun kokunden evvele de qosula bilir Meselen comerd nakisi Sekilciler 2 cur olur leksik sekilciler ve qrammatik sekilciler Leksik sekilcilerIkinci adi sozduzeldici sekilcilerdir Azerbaycan dili qrammatikasinda leksik sekilciler isaresi ile gosterilir Bu sekilciler sozlerin kokune yaxud baslangic formasina qosularaq yeni menali soz yaradir Yeni yaranan sozle kok arasinda mena yaxinligi olur Leksik sekilciler hem milli hem de alinma ola biler Alinma leksik sekilciler esasen isim sifet ve zerflerin yaranmasinda istifade olunur Azerbaycan dilinde leksik sekilciler esasen sozun sonuna artirilir Sozlerin onune artirilan sekilciler alinma sekilcilerdir Meselen na nakisi la lamekan ba bameze bi binamus ve s Soz onune artirilan sekilciler esasen inkarliq eks mena yaratmaq ucun istifade olunur ve ekser hallarda siz mili sekilcisi ile evezlene bilir Leksik sekilciler qrammatik sekilcilerden evvel islenir Ancaq bezi leksik sekilciler var ki qrammatik sekilciden sonra islene bilir ki siz gil daki Bu hal Azerbaycan dilinin iltisaqiliyini pozur Hemcinin leksik sekilciler aheng qanununa uygun olaraq esasen iki ve dord cur yazilir lakin bele sekilciler sirasinda bir cur yazilanlari da var das kar kes dar Hesabdar bayraqdar vetendas zehmetkes senetkar Veten das teleb kar zehmet kes anbar dar QrammatikIkinci adi sozdeyisdirici sekilcilerdir Qrammatik sekilciler Azerbaycan dili qrammatikasinda isaresi ile gosterilir Aheng qanununa uygun olaraq hemise iki ve dord cur yazilir Bu sekilciler sozun kokune qosularaq yalniz sozun formasini deyisir hec bir mena ferqliliyi yaratmir yeni soz yaratmir Qrammatik sekilciler soz birlesmeleri ve cumlelerde sozler arasinda qrammatik elaqe yaradir Onlar esasen lar ler sekilcileri ile bilinir Qramatik sekilciler sozun leksik menasini deyismir Sozler arasinda elaqe yaratmaga xidmet edir meselen Bakinin kuceleriIstinadlar Sozun terkib hisseleri az kayzen az 2022 12 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 05 03 Leksik ve qrammatik sekilciler az language az 2021 12 02 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 05 03 Sekilcilerin yazilisi PDF az unec edu az 2022 03 03 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2021 05 03 Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi istinad16 adli istinad ucun metn gosterilmeyib