Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İtum-Kali (çeç. Итон-Кхаьлла) — Çeçenistan Respublikası, İtum-Kali rayonu ərazisində yerləşən kənd. İnzibati cəhətdən İtum-Kali rayonunun və İtum-Kali kənd sovetliyinin mərkəzidir. İtum-Kali kənd inzibati vahidliyinin yeganə yaşayış məntəqəsidir.
| İtum-Kali | |
|---|---|
| Итон-Кхаьлла | |
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 717 m |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 87164 |
| Digər | |
| itum-kale.ru | |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
Kənd Argun çayının hər iki sahilində, Heldixoyerk qolunun ona birləşdiyi yerdə, Şatoy kəndindən 24 km cənub-qərbdə və Qroznı şəhərindən 75 km cənub-qərbdə yerləşir.
Ən yaxın yaşayış məntəqələri: cənub-şərqdə Veduçi, şimalda Kokadoy və şərqdə Tazbiçi.
Tarixi
İtum-Kalinin cənubunda və kəndin yaxınlığında orta əsrlərə aid bir çox abidələr var - qüllələr, qəbirstanlıqlar. Qədim Şulkaq kəndi hazırda İtum-Kalinin bir hissəsidir. Ehtimal ki, M. Yu. Lermontovun "Dağ kəndinə mənzərə" rəsmində təsvir məhs bura təxvir edilmişdir.
1858-ci ildə Arqun çayının sağ sahilində İtum-Kalidən cənubda «Yevdokimskoe istehkamı» inşa edilmişdir. 1944-cü ildə Çeçen və İnquşların deportasiyası zamanı, Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının ləğv edilməsindən sonra İtum-Kali kəndi Alaxevi olaraq adlandırılır. Üstəlik Gürcüstan SSR tərkibinə verilir. 1967-ci ildə burada Arqun tarix-arxeoloji muzey-qoruq təşkil olunur.
İkinci çeçen müharibəsi zamanı, İtum-Kali 10 fevral 2000-ci ildə federal qüvvələr tərəfindən ələ keçirilir.
1999-cu ildə Yaroslavl vilayətində yaşayan Vladimir Epişin qazanc təklifinə razı olaraq aldadılır və köləlik vəziyyətinə salınır. 2 ildən artıq bir müddət Itum-Kali kəndinin bir yerli sakin tərəfindən qul edilir tutuldu. Daha sonra başqa bir qul sahibinə satılaraq, qonşu Gürcüstana aparılır və yalnız 2002-ci ildə sərbəst buraxılır.
Martın 31 2000-ci ildə kəndin yaxınlığında, polis general-mayorunun Gennadi NikolaeviÇ Şpiqunun cəsədi tapılır. O, 5 mart 1999-cu ildə bir başa Qroznı hava limanından çeçen döyüşçüləri tərəfindən qaçırılmışdır.
Əhali
- Milli tərkib
2010-cu il Ümumrusiya siyahıya alınmasının məlumatlarına görə kəndin milli tərkibi haqqında aşağıdakı məlumatlar verilmişdir:
| Xalq | Say, nəf. | Ümumi əhaliyə olan nisbəti, % |
|---|---|---|
| çeçenlər | 689 | 64,51 % |
| ruslar | 122 | 11,42 % |
| avarlar | 81 | 7,58 % |
| ləzgilər | 50 | 4,68 % |
| tabasaranlılar | 47 | 4,40 % |
| qumuqlar | 24 | 2,25 % |
| azərbaycanlılar | 15 | 1,40 % |
| digərləri | 40 | 3,75 % |
| ümumi | 1 068 | 100,00 % |
Görməli yerləri
Evlərin əksəriyyəti kəsilməmiş daşdan hörülmüş, gil ilə suvanmışdır. Evlərin ətraf hissəsi alçaq daş hasarla əhatə olunmuşdur. Burada bərpa olunan kənd məscidi fəaliyyət göstərir.
Kənddə Rusiya Qəhrəmanı Maqomed Uzuyevin büstü qoyulmuşdur. Burada Maqomed Uzuyevin adını daşıyan Argun sərhəd sərhəd məntəqəsi fəaliyyət göstərir
İstinadlar
- http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
- GEOnet Names Server. 2018.
- "Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2024 года"..
- Военно-историческая карта северо-западного и северо-восточного Кавказа 1899 г.
- "Кавказский сборник, издаваемый по указанию Его Императорского Высочества Главнокомандующего Кавказской Армией. Том III". 2019-06-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-10.
- Геннадий Трошев. "Моя война. Чеченский дневник окопного генерала. Кампания в горах. 1999-2000". 2002-08-28 tarixində . İstifadə tarixi: 07 ноября 2006.
- "Ольга Алленова. Газета «Коммерсантъ» № 42 от 13.03.2002, стр. 1. Панкисский пленник Корреспондент Ъ освободила раба с 12-летним стажем". 2020-10-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-10.
- "Шпигун Геннадий Николаевич (1947—2000)". 2019-10-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-10.
- . 2015-09-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-10.
- "Мечеть в Итум-Кали (фото)". 2016-07-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-10-08.
- X. Эскерханов Торжества в Итум-Кали 2006-03-27 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Itum Kali cec Iton Khalla Cecenistan Respublikasi Itum Kali rayonu erazisinde yerlesen kend Inzibati cehetden Itum Kali rayonunun ve Itum Kali kend sovetliyinin merkezidir Itum Kali kend inzibati vahidliyinin yegane yasayis menteqesidir Itum KaliIton Khalla42 44 08 sm e 45 34 33 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 717 mEhalisiEhalisi 1 045 nef 2024 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 87164Digeritum kale ruXeriteni goster gizle Itum Kali Vikianbarda elaqeli mediafayllarCografiyaKend Argun cayinin her iki sahilinde Heldixoyerk qolunun ona birlesdiyi yerde Satoy kendinden 24 km cenub qerbde ve Qrozni seherinden 75 km cenub qerbde yerlesir En yaxin yasayis menteqeleri cenub serqde Veduci simalda Kokadoy ve serqde Tazbici TarixiItum Kalinin cenubunda ve kendin yaxinliginda orta esrlere aid bir cox abideler var qulleler qebirstanliqlar Qedim Sulkaq kendi hazirda Itum Kalinin bir hissesidir Ehtimal ki M Yu Lermontovun Dag kendine menzere resminde tesvir mehs bura texvir edilmisdir M Y Lermontov Dag kendine menzere 1840 1841 1858 ci ilde Arqun cayinin sag sahilinde Itum Kaliden cenubda Yevdokimskoe istehkami insa edilmisdir 1944 cu ilde Cecen ve Inquslarin deportasiyasi zamani Cecen Inqus Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin legv edilmesinden sonra Itum Kali kendi Alaxevi olaraq adlandirilir Ustelik Gurcustan SSR terkibine verilir 1967 ci ilde burada Arqun tarix arxeoloji muzey qoruq teskil olunur Ikinci cecen muharibesi zamani Itum Kali 10 fevral 2000 ci ilde federal quvveler terefinden ele kecirilir 1999 cu ilde Yaroslavl vilayetinde yasayan Vladimir Episin qazanc teklifine razi olaraq aldadilir ve kolelik veziyyetine salinir 2 ilden artiq bir muddet Itum Kali kendinin bir yerli sakin terefinden qul edilir tutuldu Daha sonra basqa bir qul sahibine satilaraq qonsu Gurcustana aparilir ve yalniz 2002 ci ilde serbest buraxilir Martin 31 2000 ci ilde kendin yaxinliginda polis general mayorunun Gennadi NikolaeviC Spiqunun cesedi tapilir O 5 mart 1999 cu ilde bir basa Qrozni hava limanindan cecen doyusculeri terefinden qacirilmisdir EhaliMilli terkib 2010 cu il Umumrusiya siyahiya alinmasinin melumatlarina gore kendin milli terkibi haqqinda asagidaki melumatlar verilmisdir Xalq Say nef Umumi ehaliye olan nisbeti cecenler 689 64 51 ruslar 122 11 42 avarlar 81 7 58 lezgiler 50 4 68 tabasaranlilar 47 4 40 qumuqlar 24 2 25 azerbaycanlilar 15 1 40 digerleri 40 3 75 umumi 1 068 100 00 Gormeli yerleriEvlerin ekseriyyeti kesilmemis dasdan horulmus gil ile suvanmisdir Evlerin etraf hissesi alcaq das hasarla ehate olunmusdur Burada berpa olunan kend mescidi fealiyyet gosterir Kendde Rusiya Qehremani Maqomed Uzuyevin bustu qoyulmusdur Burada Maqomed Uzuyevin adini dasiyan Argun serhed serhed menteqesi fealiyyet gosterirIstinadlarhttp www gks ru free doc 2016 oktmo tom4 oktmo rar GEOnet Names Server 2018 Chislennost postoyannogo naseleniya Rossijskoj Federacii po municipalnym obrazovaniyam na 1 yanvarya 2024 goda Voenno istoricheskaya karta severo zapadnogo i severo vostochnogo Kavkaza 1899 g Kavkazskij sbornik izdavaemyj po ukazaniyu Ego Imperatorskogo Vysochestva Glavnokomanduyushego Kavkazskoj Armiej Tom III 2019 06 03 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 10 Gennadij Troshev Moya vojna Chechenskij dnevnik okopnogo generala Kampaniya v gorah 1999 2000 2002 08 28 tarixinde Istifade tarixi 07 noyabrya 2006 Olga Allenova Gazeta Kommersant 42 ot 13 03 2002 str 1 Pankisskij plennik Korrespondent osvobodila raba s 12 letnim stazhem 2020 10 23 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 10 Shpigun Gennadij Nikolaevich 1947 2000 2019 10 10 tarixinde Istifade tarixi 2019 10 10 2015 09 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 10 10 Mechet v Itum Kali foto 2016 07 21 tarixinde Istifade tarixi 2007 10 08 X Eskerhanov Torzhestva v Itum Kali 2006 03 27 at the Wayback Machine