Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İqnati Loyola — Yezuitlər ordeninin banisi
| İqnati Loyola | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Qipuskoa, İspaniya |
| Vəfat tarixi | 31 iyul 1556[…] |
| Vəfat yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | əsgər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
İqnati Loyola 1491-ci ildə İspaniyanın Bask bölgəsinin Qipuskoa əyalətində doğulmuşdur. O, son dərəcə zəngin zadəgan ailəsinin 13 uşağından ən kiçiyi idi. Uşaqlıq illərini ailə mülkü olan Loyola qəsrində keçirmişdir. On dörd yaşında ikən ata və anasını itirmişdir. Gənclik illərini qayğısız keçirmişdir. Sonralar yaxın dostu Qonsales de Kamaraya xatirələrini danışarkən, deyirmiş: "Mən dəbdəbə içərisində yaşayan, xarici görünüşümə qarşı son dərəcə diqqətli, qadınların yanında uğurlu, qüruruma toxunan hərəkətlərə qarşı kəskin, qorxmaz, özümün və digərlərinin həyatını aşağı qiymətləndirən birisiydim".
Yeniyetməlik dövrünü başa vurduqdan sonra hərbi xidmətdə olmuşdur. Bir sıra döyüşlərdə fərqlənmişdir, İspaniya-Fransa müharibəsində iştirak etmiş, Pamplona şəhərinin mühasirəsi zamanı yaralanmışdır. O, özü bu barədə demişdir: "Mərminin partlaması nəticəsində bir ayağımdan yaralandım, digəri isə qırıldı." Bu zədə onun səhhətində ciddi problemlər yaratmışdır. O, bir neçə cərrahiyyə əməliyyatlardan keçsə də, ömrünün sonunadək axsaq qalmışdır. Düşdüyü şərait onda mütaliyəyə güclü həvəs yaratmışdır. Lakin qəsrdə cəngavər romanları olmadığından, o, yalnız Həzrət İsanın (ə) və xristian müqəddəslərinin həyatından bəhs edən kitablar oxumaq məcburiyyətində qalmışdır. Məhz bu kitabların təsiri altında onun mənəvi dünyasında xeyli dəyişikliklər yaranmışdır. Loyola bunu belə təsvir edir: "Burada qəhrəmanlıq təsvir olunur və bu qəhrəmanlıq mənim rəşadətimdən daha üstündür. Görəsən, mən belə hərəkətlərə qadirəmmi?" Bu dövrdən etibarən o, həyatını dəyişdirmək qərarına gəlmişdir.
Bir ildən sonra o, ziyarət məqsədilə Qüdsə yola düşmüşdür. Lakin yolüstü Barselona yaxınlığındakı benediktçi rahiblərin monastrında qalmışdır. Buradakı həyat onun dünyagörüşünü dəyişdirmişdir və o, rahib olmuş, bütün paltarlarını dilənçilərə paylamışdır. Vaxtının xeyli hissəsini əvvəlki günahlarının bağışlanılması üçün tövbə etməklə keçirmişdir. Burada xəstələnmiş, dominikan monastrında müalicə almışdır. Məhz elə bu zamanlar, dərin mənəvi sarsıntılar keçirmişdir. Həmin sarsıntılar nəticəsində də Loyolanın dini görüşləri tam olaraq təşəkkül tapmışdır. O bu barədə belə xatırlayır: "Çay kənarı ilə gedərkən, dayanıb suya baxdım. Birdən bəsirət gözüm açılmağa başladı və mənə müxtəlif dini və dünyəvi məsələləri anlamaq gücü verildi. Əgər bu anda aldığım elmi və gücü, ömrüm boyu Allahdan aldığım yardımla müqayisə etsəm, üstünlüyün birincidə olacağına heç bir şübhəm yoxdur. Mənə elə gəldi ki, tamamilə başqa insana çevrilmişəm. Bütün bunlar üç dəqiqədən az davam etdi".
Nəhayət Qüdsə ziyarətdən sonra, İspaniyaya qayıtmaq məcburiyyətində qalmış və təhsil almaq qərarına gəlmişdir. Yaşının çox olmasına baxmayaraq, əvvəlcə məktəbdə, sonra isə universitetdə oxumuşdur. Bu dövrdə o, təhsildən əlavə, missionerlik fəaliyyəti ilə də məşğul olmuşdur. Məhz buna görə inkvizisiya tərəfindən problemlə üzləşmiş, nəticədə İspaniyanı tərk edərək, Parisə getmişdir. Burada altı il latın dili, fəlsəfə, qrammatika, həndəsə, astronomiya, riyaziyyat və ilahiyyat elmləri üzrə təhsil almış və doktor diplomuna yiyələnmiş, beləliklə, müəllimlik və elmi mübahisələrdə iştirak etmək hüququ qazanmışdır.
Parisdə təhsil alarkən, o gələcəkdə ona yardım edəcək şəxslərlə — Pyer Lefevr, Fransisk Ksavyer, Yakov Laynez, Salmeron, Bobadilya və Simon Rodrigeslə dostlaşmışdır. Onların hamısı Həzrət İsaya (ə) həsr olunmuş yeni qardaşlıq yaratmaq xəyalına şəxslər idi.
1534-cü ildə Parisin Monmartr məhəlləsinin Müqəddəs Dionisi kilsəsində onlar birlikdə zahidlik, bəkarət və Müqəddəs Torpaqlarda missionerlik andı içmişlər. Şərtə əsasən, dörd il sonra onlar Qüdsə gedə bilməsələr, onda Romaya qayıdıb, Papaya xidmət etməli idilər.
Loyola bundan sonra İspaniyaya qayıtmışdır. Daha sonra piyada İtaliyaya getmiş, orada digər həmkarları ilə bərabər, xəstəxanada təmənnasız işləmişlər. Bir müddət sonra isə hamısı keşişliyə qəbul olunmuşlar. Bu dövrdə Osmanlı dövləti ilə Venesiya arasında müharibə baş verdiyindən, onların Qüdsə getməkləri mümkünsüz olmuşdur. Loyola Papa III Pavellə şəxsi görüşə nail olmuş, onu qardaşlığa kömək etməsinə inandıra bilmişdir. Az sonra bu qardaşlıq yeni rahib ordeni yaratmaq qərarına gəlmişdir. Papa III Pavel həmin qardaşlıq cəmiyyətinin nizamnaməsini təsdiq etmiş, birbaşa və qarşılıqsız Papaya tabe olmaq bəndi salınmışdır. 1541-ci ildə İqnati Loyola yeni yaranmış yezuitlər ordeninin ilk generalı (başçısı) vəzifəsinə seçilmişdir.
Ordenin yaradılmasındakı əsas məqsədlərindən biri də o dövrdə Avropada geniş yayılmış bidətçi (protestant) cərəyanlarla mübarizə aparmaq olmuşdur. Həmçinin, onlar dünyanın bir sıra ərazilərində missioner fəaliyyəti göstərmişlər.
Bundan sonra o, ordenin təşkilati işlərilə məşğul olmuş, habelə öz xatirələrini yazmışdır. Loyola 1556-cı ildə Romada vəfat etmişdir. 1622-ci ildə isə o, yaxın dostu Fransisk Ksavyer ilə birlikdə "müqəddəs" adı almışdır.
İqnati Loyolanın dini görüşlərinə gəlincə, onun fikrincə, insan saflığa çatmaq üçün bir sıra mərhələlərdən keçməlidir. Bu mərhələlərin hər birini şərti olaraq, "həftə" adlandırmışdır. İlk həftədə insan günahlarını yadına salır. Onlardan uzaqlaşmağın yollarını aydınlaşdırır. Bundan sonra isə "təlim" adlanan ikinci həftə gəlir. Bu mərhələdə insan Həzrət İsanın (ə) həyatı haqqında düşüncələrə dalır, bu mövzuda dualar edir. Daha sonra Həzrət İsa (ə) ilə birlikdə özünü çarmıxa çəkilmiş və ölmüş hiss edir. Son mərhələdə isə onunla birlikdə dirilir və göyə yüksəlir. Sonda insan Allahda hər şeyi və hər şeydə də Allahı sevməyə başlayır.
Mənbə
- Vüqar Əliyev, "İqnati Loyola", "Cəmiyyət və Din" qəzeti, № 33 (033), 17 – 23 dekabr 2009
- BeWeB.
- Gran Enciclopèdia Catalana (kat.). Grup Enciclopèdia, 1968.
- Deutsche Nationalbibliothek Record #118555359 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iqnati Loyola Yezuitler ordeninin banisiIqnati LoyolaDogum tarixi 1491Dogum yeri Qipuskoa IspaniyaVefat tarixi 31 iyul 1556 Vefat yeri Roma Papa dovletiTehsili Paris UniversitetiFealiyyeti esger Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiIqnati Loyola 1491 ci ilde Ispaniyanin Bask bolgesinin Qipuskoa eyaletinde dogulmusdur O son derece zengin zadegan ailesinin 13 usagindan en kiciyi idi Usaqliq illerini aile mulku olan Loyola qesrinde kecirmisdir On dord yasinda iken ata ve anasini itirmisdir Genclik illerini qaygisiz kecirmisdir Sonralar yaxin dostu Qonsales de Kamaraya xatirelerini danisarken deyirmis Men debdebe icerisinde yasayan xarici gorunusume qarsi son derece diqqetli qadinlarin yaninda ugurlu qururuma toxunan hereketlere qarsi keskin qorxmaz ozumun ve digerlerinin heyatini asagi qiymetlendiren birisiydim Yeniyetmelik dovrunu basa vurduqdan sonra herbi xidmetde olmusdur Bir sira doyuslerde ferqlenmisdir Ispaniya Fransa muharibesinde istirak etmis Pamplona seherinin muhasiresi zamani yaralanmisdir O ozu bu barede demisdir Merminin partlamasi neticesinde bir ayagimdan yaralandim digeri ise qirildi Bu zede onun sehhetinde ciddi problemler yaratmisdir O bir nece cerrahiyye emeliyyatlardan kecse de omrunun sonunadek axsaq qalmisdir Dusduyu serait onda mutaliyeye guclu heves yaratmisdir Lakin qesrde cengaver romanlari olmadigindan o yalniz Hezret Isanin e ve xristian muqeddeslerinin heyatindan behs eden kitablar oxumaq mecburiyyetinde qalmisdir Mehz bu kitablarin tesiri altinda onun menevi dunyasinda xeyli deyisiklikler yaranmisdir Loyola bunu bele tesvir edir Burada qehremanliq tesvir olunur ve bu qehremanliq menim resadetimden daha ustundur Goresen men bele hereketlere qadiremmi Bu dovrden etibaren o heyatini deyisdirmek qerarina gelmisdir Bir ilden sonra o ziyaret meqsedile Qudse yola dusmusdur Lakin yolustu Barselona yaxinligindaki benediktci rahiblerin monastrinda qalmisdir Buradaki heyat onun dunyagorusunu deyisdirmisdir ve o rahib olmus butun paltarlarini dilencilere paylamisdir Vaxtinin xeyli hissesini evvelki gunahlarinin bagislanilmasi ucun tovbe etmekle kecirmisdir Burada xestelenmis dominikan monastrinda mualice almisdir Mehz ele bu zamanlar derin menevi sarsintilar kecirmisdir Hemin sarsintilar neticesinde de Loyolanin dini gorusleri tam olaraq tesekkul tapmisdir O bu barede bele xatirlayir Cay kenari ile gederken dayanib suya baxdim Birden besiret gozum acilmaga basladi ve mene muxtelif dini ve dunyevi meseleleri anlamaq gucu verildi Eger bu anda aldigim elmi ve gucu omrum boyu Allahdan aldigim yardimla muqayise etsem ustunluyun birincide olacagina hec bir subhem yoxdur Mene ele geldi ki tamamile basqa insana cevrilmisem Butun bunlar uc deqiqeden az davam etdi Nehayet Qudse ziyaretden sonra Ispaniyaya qayitmaq mecburiyyetinde qalmis ve tehsil almaq qerarina gelmisdir Yasinin cox olmasina baxmayaraq evvelce mektebde sonra ise universitetde oxumusdur Bu dovrde o tehsilden elave missionerlik fealiyyeti ile de mesgul olmusdur Mehz buna gore inkvizisiya terefinden problemle uzlesmis neticede Ispaniyani terk ederek Parise getmisdir Burada alti il latin dili felsefe qrammatika hendese astronomiya riyaziyyat ve ilahiyyat elmleri uzre tehsil almis ve doktor diplomuna yiyelenmis belelikle muellimlik ve elmi mubahiselerde istirak etmek huququ qazanmisdir Parisde tehsil alarken o gelecekde ona yardim edecek sexslerle Pyer Lefevr Fransisk Ksavyer Yakov Laynez Salmeron Bobadilya ve Simon Rodrigesle dostlasmisdir Onlarin hamisi Hezret Isaya e hesr olunmus yeni qardasliq yaratmaq xeyalina sexsler idi 1534 cu ilde Parisin Monmartr mehellesinin Muqeddes Dionisi kilsesinde onlar birlikde zahidlik bekaret ve Muqeddes Torpaqlarda missionerlik andi icmisler Serte esasen dord il sonra onlar Qudse gede bilmeseler onda Romaya qayidib Papaya xidmet etmeli idiler Loyola bundan sonra Ispaniyaya qayitmisdir Daha sonra piyada Italiyaya getmis orada diger hemkarlari ile beraber xestexanada temennasiz islemisler Bir muddet sonra ise hamisi kesisliye qebul olunmuslar Bu dovrde Osmanli dovleti ile Venesiya arasinda muharibe bas verdiyinden onlarin Qudse getmekleri mumkunsuz olmusdur Loyola Papa III Pavelle sexsi goruse nail olmus onu qardasliga komek etmesine inandira bilmisdir Az sonra bu qardasliq yeni rahib ordeni yaratmaq qerarina gelmisdir Papa III Pavel hemin qardasliq cemiyyetinin nizamnamesini tesdiq etmis birbasa ve qarsiliqsiz Papaya tabe olmaq bendi salinmisdir 1541 ci ilde Iqnati Loyola yeni yaranmis yezuitler ordeninin ilk generali bascisi vezifesine secilmisdir Ordenin yaradilmasindaki esas meqsedlerinden biri de o dovrde Avropada genis yayilmis bidetci protestant cereyanlarla mubarize aparmaq olmusdur Hemcinin onlar dunyanin bir sira erazilerinde missioner fealiyyeti gostermisler Bundan sonra o ordenin teskilati islerile mesgul olmus habele oz xatirelerini yazmisdir Loyola 1556 ci ilde Romada vefat etmisdir 1622 ci ilde ise o yaxin dostu Fransisk Ksavyer ile birlikde muqeddes adi almisdir Iqnati Loyolanin dini goruslerine gelince onun fikrince insan safliga catmaq ucun bir sira merhelelerden kecmelidir Bu merhelelerin her birini serti olaraq hefte adlandirmisdir Ilk heftede insan gunahlarini yadina salir Onlardan uzaqlasmagin yollarini aydinlasdirir Bundan sonra ise telim adlanan ikinci hefte gelir Bu merhelede insan Hezret Isanin e heyati haqqinda dusuncelere dalir bu movzuda dualar edir Daha sonra Hezret Isa e ile birlikde ozunu carmixa cekilmis ve olmus hiss edir Son merhelede ise onunla birlikde dirilir ve goye yukselir Sonda insan Allahda her seyi ve her seyde de Allahi sevmeye baslayir MenbeVuqar Eliyev Iqnati Loyola Cemiyyet ve Din qezeti 33 033 17 23 dekabr 2009BeWeB Gran Enciclopedia Catalana kat Grup Enciclopedia 1968 Deutsche Nationalbibliothek Record 118555359 Umumi tenzimleme nezareti GND alm 2012 2016