Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1739-cü il Çənab döyüşü — başçılıq etdiyi siqh qüvvələri ilə Nadir şahın başçılıq etdiyi Əfşar qüvvələri arasında kiçikmiqyaslı döyüş. Bu, Nadir şah Dehlini qarət edib Hindistanı tərk edərkən baş vermişdir.
| Çənab döyüşü | |||
|---|---|---|---|
| Nadir şah Əfşarın Hindistanı ələ keçirməsi | |||
| Tarix | 5 may 1739 | ||
| Yeri | Çənab çayı, Pəncab | ||
| Nəticəsi | Siqhlərin bir qədər qənimət və azad edilmiş kölələr ilə geri çəkilməsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
Zəmin
Moğol imperiyası korrupsiya səbəbindən üçün zəifləmişdi və Maratha tərəfindən işğal edilirdi. Hindistan o dövrdə ən varlı ölkələrdən biri olmuş, bu da əvvəllər bir çox işğalçılarda olduğu kimi Nadır şahı Hindistana cəlb etmişdir. O dövrdə 3 əsas müsəlman imperiyası Osmanlı imperiyası, Əfşarlar sülaləsi və Moğol imperiyası idi. Moğollar üçündən ən varlısı idi. Hücumlardan sonra Nadir şah üçün sonuncusu ən zəngin şəhər olan Dehli olmuşdur. Kuh-i-Nur və bəzi kölələr də daxil olmaqla Dehlinin hamısını qarət etdikdən sonra Nadir şah İrana qayıtmağa qərar vermişdir.
Döyüş
Nadir şah Hindistanı tərk etmək üçün Şimali Pəncabdakı dağlardan keçməyə qərar vermişdi. Bunu öyrənən siqhlər öz tükənmiş ehtiyatlarını zənginləşdirmək üçün yüngül süvari dəstələri toplamağa başlamışdılar. Onlar külli miqdarda qənimət ələ keçirmişdilər. Əfşar qoşunları qənimətlərlə çox yüklənmiş və may ayının dəhşətli istisində əzilmiş olduqları üçün onları müvəffəqiyyətlə təqib edə bilməmişdilər. Siqhlər çoxlu qulları da azad etmişdilər.
Nəticə
Nadir şah qənimətdəki itkiləri xəbərini aldığı Lahorda dayanmışdır. O, son dərəcə qəzəblənmiş və qənimətlər haqqında soruşdu. Orada onu müşayiət etmiş və ondan fitnə-fəsad törədənlərin kim olduğunu soruşmuşdur. Siqhlər haqqında məlumat əldə etdikdən sonra Zəkəriyyə xana bu üsyançıların bir gün ölkəni idarə edəcəklərini söyləmişdir.
Siqhlər Nadir şahın qənimətini qarət etdikdən sonra da o qədər çox şey qalmışdı ki, İranda vergiləri tam 3 il dayandırmağa kifayət etmişdi. 1747-ci ildə Nadir şahın öldürülməsindən sonra onun varisi Əhməd Şah Abdali daha sonra 20 ildən çox müddətə siqhlərə hücuma keçmişdir.
Mənbə
İstinadlar
- Gupta, Hari Ram. History of the Sikhs: Evolution of Sikh confederacies, 1708-69. Munshiram Manoharlal. 1999. 54. ISBN .
- Vidya Dhar Mahajan. Modern Indian History. S. Chand Limited. 2020. 57. ISBN .
- Paul Joseph. The SAGE Encyclopedia of War: Social Science Perspectives. SAGE Publications. 2016. ISBN . 2023-08-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-08.
- Axworthy, 2009
- Bhangu, Rattan Singh. Panth Prakash Vol.2 English Translation. 1914.
- Bhangu, 1914. səh. 127-129
- . . March 7, 2012. 13 April 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 9 March 2012.
- Singh, Khuswant. A History Of The Sikhs. 1963.
- Singh, 1963. səh. 124-125
- "Amar Singh: The Real Heroic History Of Sikhs At "12 O'Clock"". 2023-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-08.
- Singh, 1963. səh. 125
- Gupta, 1999. səh. 5
- Singha,Bhagata (1993). A History of the Sikh Misals. Patiala, India:Publication Bureau, Punjabi University.
- Gupta, 1999
- Bhangu, 1914
- Singh, 1963
- "Nadir Shah". Britannica.com. 2021-02-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-08.
- Axworthy pp.1–16, 175–210
Ədəbiyyat
- Axworthy, Michael. The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant. I.B.Tauris. 2009.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
1739 cu il Cenab doyusu basciliq etdiyi siqh quvveleri ile Nadir sahin basciliq etdiyi Efsar quvveleri arasinda kicikmiqyasli doyus Bu Nadir sah Dehlini qaret edib Hindistani terk ederken bas vermisdir Cenab doyusuNadir sah Efsarin Hindistani ele kecirmesiTarix 5 may 1739Yeri Cenab cayi PencabNeticesi Siqhlerin bir qeder qenimet ve azad edilmis koleler ile geri cekilmesiMunaqise terefleriEfsarlarKomandan lar Banq Sinqh NamelumTereflerin quvvesi12 000 NamelumItkilerNamelum NamelumZeminMogol imperiyasi korrupsiya sebebinden ucun zeiflemisdi ve Maratha terefinden isgal edilirdi Hindistan o dovrde en varli olkelerden biri olmus bu da evveller bir cox isgalcilarda oldugu kimi Nadir sahi Hindistana celb etmisdir O dovrde 3 esas muselman imperiyasi Osmanli imperiyasi Efsarlar sulalesi ve Mogol imperiyasi idi Mogollar ucunden en varlisi idi Hucumlardan sonra Nadir sah ucun sonuncusu en zengin seher olan Dehli olmusdur Kuh i Nur ve bezi koleler de daxil olmaqla Dehlinin hamisini qaret etdikden sonra Nadir sah Irana qayitmaga qerar vermisdir DoyusNadir sah Hindistani terk etmek ucun Simali Pencabdaki daglardan kecmeye qerar vermisdi Bunu oyrenen siqhler oz tukenmis ehtiyatlarini zenginlesdirmek ucun yungul suvari desteleri toplamaga baslamisdilar Onlar kulli miqdarda qenimet ele kecirmisdiler Efsar qosunlari qenimetlerle cox yuklenmis ve may ayinin dehsetli istisinde ezilmis olduqlari ucun onlari muveffeqiyyetle teqib ede bilmemisdiler Siqhler coxlu qullari da azad etmisdiler NeticeNadir sah qenimetdeki itkileri xeberini aldigi Lahorda dayanmisdir O son derece qezeblenmis ve qenimetler haqqinda sorusdu Orada onu musayiet etmis ve ondan fitne fesad toredenlerin kim oldugunu sorusmusdur Siqhler haqqinda melumat elde etdikden sonra Zekeriyye xana bu usyancilarin bir gun olkeni idare edeceklerini soylemisdir Siqhler Nadir sahin qenimetini qaret etdikden sonra da o qeder cox sey qalmisdi ki Iranda vergileri tam 3 il dayandirmaga kifayet etmisdi 1747 ci ilde Nadir sahin oldurulmesinden sonra onun varisi Ehmed Sah Abdali daha sonra 20 ilden cox muddete siqhlere hucuma kecmisdir MenbeIstinadlar Gupta Hari Ram History of the Sikhs Evolution of Sikh confederacies 1708 69 Munshiram Manoharlal 1999 54 ISBN 9788121502481 Vidya Dhar Mahajan Modern Indian History S Chand Limited 2020 57 ISBN 9789352836192 Paul Joseph The SAGE Encyclopedia of War Social Science Perspectives SAGE Publications 2016 ISBN 9781483359908 2023 08 04 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 08 Axworthy 2009 Bhangu Rattan Singh Panth Prakash Vol 2 English Translation 1914 Bhangu 1914 seh 127 129 March 7 2012 13 April 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 9 March 2012 Singh Khuswant A History Of The Sikhs 1963 Singh 1963 seh 124 125 Amar Singh The Real Heroic History Of Sikhs At 12 O Clock 2023 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 08 Singh 1963 seh 125 Gupta 1999 seh 5 Singha Bhagata 1993 A History of the Sikh Misals Patiala India Publication Bureau Punjabi University Gupta 1999 Bhangu 1914 Singh 1963 Nadir Shah Britannica com 2021 02 24 tarixinde Istifade tarixi 2023 03 08 Axworthy pp 1 16 175 210 Edebiyyat Axworthy Michael The Sword of Persia Nader Shah from Tribal Warrior to Conquering Tyrant I B Tauris 2009