Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Ayətullah Şeyx Qəni Axund Badkubeyi (1881, Bakı – 1931, Bakı) — alim.
| Qəni Abdulla oğlu | |
|---|---|
| Ayətullah Şeyx Qəni Axund Badkubeyi | |
 | |
| Doğum tarixi | 1881 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1931 |
| Vəfat yeri | |
| Milliyyəti | Azərbaycanlı |
| Elm sahəsi | İslam |
| Elmi dərəcəsi | Ayətullah |
| Elmi adı | Axund |
| Elmi rəhbəri | Qubalılar məscidi |
Həyatı
1881-ci ildə Bakı şəhərində ruhani ailəsində dünyaya gəlmişdir. Atası Abdulla oğlunu bir ruhani kimi görmək istəyirdi. Elə bu məqsədlə onu mollaxanaya qoyur. Bir sıra elmlərdən xəbərdar olan Şeyx Qəni Içəri Şəhərdəki "Sınıqqala" adı ilə tanınan Məhəmməd məscidinin nəzdindəki Mirzə Həsib Qüdsinin mədrəsəsinə daxil olur.
Dərin istedada və zəkaya maik olan Şeyx Qəni Axund ilahiyyat elmləri ilə yanaşı ədəbiyyatı, riyaziyyatı, təbabəti, tarixi, astranomiyanı və s. elmləri öyrənir. Bir müddət doğma şəhərində təhsil alan şeyx Qəni Axund, Zöhrə adlı xanımla ailə həyatı qurur və İranın Qum şəhərinə getmək qərarına gəlir.
Dörd ildən artıq Qum şəhərində təhsil alan Şeyx Qəni Axund oradan İraqın Kərbəla şəhərinə yollanır. Tələbəlik illərində Həcc ziyarətində olur. Zövcəsi Zöhrə xanım gənc yaşlarında dünyasını dəyişir. Şeyx Qəni Axund azyaşlı qızı Həlimə Xatunla çətin bir vəziyyətdə qalır. Nərgiz Xatun adlı ərəb qızı ilə izdivac edir. Şeyx Qəni Axund Bakıya qayıtmaq qərarına gəlir, lakin həyat yoldaşı Bakıya getməkdən imtina etdiyi üçün o, Bakıya qızı ilə qayıtmalı olur.
Bakıya qayıtdıqdan sonra Maştağanın Xunxarlar məhəlləsində yaşayan Ruqəyya xanım ilə ailə həyatı qurur. Çox keçmir ki, Nərgiz Xatun da Bakıya qayıdır. Nərgiz Xatundan Məmmədəli və Mərziyyə adlı övladları dünyaya gəlir. Şeyx Qəni Axundun oğlu Məmmədəli 1918-ci ildə Bakı şəhərində ermənilər tərəfindən qətlə yetirilir.
Şeyx Qəni Axund təhsilini başa vurduqdan sonra bir müddət İranda yaşayır. Nəhayət 1915-ci ildə vətənə qayıdır. Əmisi Əli Mustafa Fətəli Xan oğlu İçəri Şəhərdə ikimərtəbəli evini ona bağışlayır. Mirməhəmməd Kərim Axund tərəfindən Bayır şəhərdəki Qubalılar məscidinə axund təyin olunur. Onun yaxın dostlarından Axund Molla ağa Əlizadə, Axund Zəki Hacızadə, Mirməhəmməd Kərim Mircəfərzadə , Molla Kamiyab, Axund Fəraməz Bağırzadə və başqalarının adını söyləmək olar.
Azərbaycanda Sovet Hakimiyyəti qurulduqdan sonra hər bir din xadimi kimi Şeyx Qəni Axundu da təqib etməyə başlayırlar. Onun el arasındakı nüfuzunu görən NKVD işçiləri dəfələrlə ağanı çağırtdırıb müxtəlif işlər təklif edirlər. Amma Şeyx Qəni Axund bütün bunlara rədd cavabı verir və onlara bildirir ki, "mən bu dünyadan imanla getmək istəyirəm."
NKVD işçiləri heç bir vəchlə öz istəklərinə nail ola bilmirlər. Elə bu hadisələrdən sonra ağanı həbs etmək qərarına gəlirlər. 1931-ci ilin yay aylarında Axund Kamiyabla bir gündə həbs olunur və 2 ay müddətində Bakı həbsxanasında saxlanılır. Çoxlu sorğu-sualdan sonra ağaya bildirirlər ki, sabah onu qətlə yetirəcəklər.
Axşam Şeyx Qəni Axund namazını qıldıqdan sonra Allah-Təalaya dua edir. Kameranın bir küncünə sığınıb əbasını başına çəkir. Səhər onu aparmağa gələnlər görürlər ki, Şeyx Qəni Axund artıq dünyasını dəyişib.
Həmçinin bax
İstinadlar
Mənbə
- Natiq Rəhimov. Azərbaycan din alimləri. Bakı, "", 2014, 216 səh. (şəkilli)
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Ayetullah Seyx Qeni Axund Badkubeyi 1881 Baki 1931 Baki alim Qeni Abdulla ogluAyetullah Seyx Qeni Axund BadkubeyiDogum tarixi 1881Dogum yeri Baki Baki quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1931Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIMilliyyeti AzerbaycanliElm sahesi IslamElmi derecesi AyetullahElmi adi AxundElmi rehberi Qubalilar mescidiHeyati1881 ci ilde Baki seherinde ruhani ailesinde dunyaya gelmisdir Atasi Abdulla oglunu bir ruhani kimi gormek isteyirdi Ele bu meqsedle onu mollaxanaya qoyur Bir sira elmlerden xeberdar olan Seyx Qeni Iceri Seherdeki Siniqqala adi ile taninan Mehemmed mescidinin nezdindeki Mirze Hesib Qudsinin medresesine daxil olur Derin istedada ve zekaya maik olan Seyx Qeni Axund ilahiyyat elmleri ile yanasi edebiyyati riyaziyyati tebabeti tarixi astranomiyani ve s elmleri oyrenir Bir muddet dogma seherinde tehsil alan seyx Qeni Axund Zohre adli xanimla aile heyati qurur ve Iranin Qum seherine getmek qerarina gelir Dord ilden artiq Qum seherinde tehsil alan Seyx Qeni Axund oradan Iraqin Kerbela seherine yollanir Telebelik illerinde Hecc ziyaretinde olur Zovcesi Zohre xanim genc yaslarinda dunyasini deyisir Seyx Qeni Axund azyasli qizi Helime Xatunla cetin bir veziyyetde qalir Nergiz Xatun adli ereb qizi ile izdivac edir Seyx Qeni Axund Bakiya qayitmaq qerarina gelir lakin heyat yoldasi Bakiya getmekden imtina etdiyi ucun o Bakiya qizi ile qayitmali olur Bakiya qayitdiqdan sonra Mastaganin Xunxarlar mehellesinde yasayan Ruqeyya xanim ile aile heyati qurur Cox kecmir ki Nergiz Xatun da Bakiya qayidir Nergiz Xatundan Memmedeli ve Merziyye adli ovladlari dunyaya gelir Seyx Qeni Axundun oglu Memmedeli 1918 ci ilde Baki seherinde ermeniler terefinden qetle yetirilir Seyx Qeni Axund tehsilini basa vurduqdan sonra bir muddet Iranda yasayir Nehayet 1915 ci ilde vetene qayidir Emisi Eli Mustafa Feteli Xan oglu Iceri Seherde ikimertebeli evini ona bagislayir Mirmehemmed Kerim Axund terefinden Bayir seherdeki Qubalilar mescidine axund teyin olunur Onun yaxin dostlarindan Axund Molla aga Elizade Axund Zeki Hacizade Mirmehemmed Kerim Mirceferzade Molla Kamiyab Axund Feramez Bagirzade ve basqalarinin adini soylemek olar Azerbaycanda Sovet Hakimiyyeti qurulduqdan sonra her bir din xadimi kimi Seyx Qeni Axundu da teqib etmeye baslayirlar Onun el arasindaki nufuzunu goren NKVD iscileri defelerle agani cagirtdirib muxtelif isler teklif edirler Amma Seyx Qeni Axund butun bunlara redd cavabi verir ve onlara bildirir ki men bu dunyadan imanla getmek isteyirem NKVD iscileri hec bir vechle oz isteklerine nail ola bilmirler Ele bu hadiselerden sonra agani hebs etmek qerarina gelirler 1931 ci ilin yay aylarinda Axund Kamiyabla bir gunde hebs olunur ve 2 ay muddetinde Baki hebsxanasinda saxlanilir Coxlu sorgu sualdan sonra agaya bildirirler ki sabah onu qetle yetirecekler Axsam Seyx Qeni Axund namazini qildiqdan sonra Allah Tealaya dua edir Kameranin bir kuncune siginib ebasini basina cekir Seher onu aparmaga gelenler gorurler ki Seyx Qeni Axund artiq dunyasini deyisib Hemcinin baxEbulqasim OrdubadiIstinadlarMenbeNatiq Rehimov Azerbaycan din alimleri Baki 2014 216 seh sekilli Xarici kecidler