Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İvan Vladimiroviç Fiqurovski (15 avqust 1865) — alim, professor, iqlimşünas, metroloq. Azərbaycanın əməkdar elm xadimi.
| İvan Fiqurovski | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 15 avqust 1865 (158 yaş) |
| Elmi dərəcəsi | |
Həyatı
İvan Vladimiroviç Fiqurovski Rusiyanın keçmiş Vladimirovskaya quberniyasının Pyatdus kəndində 1865-ci il avqustun 15-də dünyaya göz açmışdır. Ali təhsilini Varşava universitetində fizika-riyaziyyat ixtisası üzrə almışdır. Demək olar ki, onun həyatının ən məhsuldar illəri məhz Qafqazla bağlıdır. O, ömrünün təxminən 40 ilini burada keçirmiş və pedaqoji, elmi və elmi-təşkilati fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. Öz dövründə o, Azərbaycanın əməkdar elm xadimi adını da almışdır.
Yaradıcılığı
Meteorologiya sahəsində o, ilk təcrübəsini Sankt-Peterburqda Nikolayevski Baş Fizika Rəsədxanasında (BFR) qazanmışdır. Lakin tezliklə o, Tiflis Fizika Rəsədxanasına (TFR) keçmişdir. Hansı ki, bu rəsədxana Qafqazda XIX əsrin ortalarından başlayaraq iqlim məsələlərinin həll olunduğu yeganə müəssisə idi. Bundan başqa o, İrkutsk meteoroloji rəsədxanasında da işləmişdir.
Alim Azərbaycanda işə 1920-ci ildən etibarən başlamışdır. Bakıda, Azərbaycan Politexnik İnstitutunda meteorologiya və iqlimşünaslıqdan dərs demiş və kənd təsərrüfatı fakultəsinin dekanı olmuşdur. Sonralar bu fakultənin bazası əsasında Gəncədə kənd təsərrüfatı institutu yarandı. Orada o, pedaqoji işini dvam etdirmiş və 10 il fizika və meteorologiya kafedrasına rəhbərlik etmişdir.
1937-ci ildə professor Fiqurovski SSR EA-ın filialı olan Azərbaycan Elmlər Akademiyasında ilk dəfə təşkil olunmuş Coğrafiya bölməsinə rəhbər seçilir. Bu bölmə sonradan H.Əliyev adına Coğrafiya institutu adını və Elmlər Akademiyası isə müstəqil olaraq Milli statusunu aldı.
Fiqurovskinin iqlim tədqiqatlarına marağı Qafqazda meteoroloji müşahidə stansiyalarını hazıralması ilə məşğul olarkən, Nikolayevski BFR-ın xronikasını çapa hazırlayarkən və TFR-nın aylıq bülletenlərinin nəşrində iştirak edərkən yarandı. 1902-ci ildə o özünün ilk Qafqaza aid iqlim xülasəsini hazırlamış və bu xülasəni iqlimşünaslıq, hidrologiya və balneologiya üzrə xadimlərin qurultayında təqdim etmişdir.
İlk dəfə Qafqazda iqlimin müxtəlifliyini o, V.Keppenin Yer kürəsinin iqlim təsnifatı əsasında sistemləşdirməyə cəhd etmişdi. Bu sistemin əsasını bitkilərin əyalətə görə paylanması, əyalətlərin daxilində isə bir-biri ilə empirik seçilmiş iqlim göstəricilərinə görə fərqlənən ərazinin bölünməsi təşkil edirdi.
Qafqazda meteostansiyalarda müşahidələr nəticəsində kifayət qədər material toplandığından 1905-ci ildə Fiqurovski belə tədqiqatların nəticəsi olaraq onun ilk monoqrafiyasıni 1912-ci ildə "Qafqaz iqliminin təcrübi tədqiqatları" (rus. "Опыт иследования климатов Кавказа") adı altında işıq üzü gördü. Bu onun həm formatına həm də həcminə görə ən böyük işi olmuşdur.
Fiqurovski Qafqazda Azərbaycanın iqlimşünaslığının banisi hesab edilir. O, özündən sonra 10 monoqrafiya qoymuşdur ki, onların da çoxunun tərkibində regionun həm böyük, həm də kiçik miqyaslı xəritələri, çoxlu sayda Azərbaycanın, Gürcüstanın və Rusiyanın dövri nəşriyyatında çıxan məqalələr yer alırdı.
İstinadlar
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ivan Vladimirovic Fiqurovski 15 avqust 1865 alim professor iqlimsunas metroloq Azerbaycanin emekdar elm xadimi Ivan FiqurovskiDogum tarixi 15 avqust 1865 1865 08 15 158 yas Elmi derecesi fizika riyaziyyat elmleri doktoruHeyatiIvan Vladimirovic Fiqurovski Rusiyanin kecmis Vladimirovskaya quberniyasinin Pyatdus kendinde 1865 ci il avqustun 15 de dunyaya goz acmisdir Ali tehsilini Varsava universitetinde fizika riyaziyyat ixtisasi uzre almisdir Demek olar ki onun heyatinin en mehsuldar illeri mehz Qafqazla baglidir O omrunun texminen 40 ilini burada kecirmis ve pedaqoji elmi ve elmi teskilati fealiyyetle mesgul olmusdur Oz dovrunde o Azerbaycanin emekdar elm xadimi adini da almisdir YaradiciligiMeteorologiya sahesinde o ilk tecrubesini Sankt Peterburqda Nikolayevski Bas Fizika Resedxanasinda BFR qazanmisdir Lakin tezlikle o Tiflis Fizika Resedxanasina TFR kecmisdir Hansi ki bu resedxana Qafqazda XIX esrin ortalarindan baslayaraq iqlim meselelerinin hell olundugu yegane muessise idi Bundan basqa o Irkutsk meteoroloji resedxanasinda da islemisdir Alim Azerbaycanda ise 1920 ci ilden etibaren baslamisdir Bakida Azerbaycan Politexnik Institutunda meteorologiya ve iqlimsunasliqdan ders demis ve kend teserrufati fakultesinin dekani olmusdur Sonralar bu fakultenin bazasi esasinda Gencede kend teserrufati institutu yarandi Orada o pedaqoji isini dvam etdirmis ve 10 il fizika ve meteorologiya kafedrasina rehberlik etmisdir 1937 ci ilde professor Fiqurovski SSR EA in filiali olan Azerbaycan Elmler Akademiyasinda ilk defe teskil olunmus Cografiya bolmesine rehber secilir Bu bolme sonradan H Eliyev adina Cografiya institutu adini ve Elmler Akademiyasi ise musteqil olaraq Milli statusunu aldi Fiqurovskinin iqlim tedqiqatlarina maragi Qafqazda meteoroloji musahide stansiyalarini haziralmasi ile mesgul olarken Nikolayevski BFR in xronikasini capa hazirlayarken ve TFR nin ayliq bulletenlerinin nesrinde istirak ederken yarandi 1902 ci ilde o ozunun ilk Qafqaza aid iqlim xulasesini hazirlamis ve bu xulaseni iqlimsunasliq hidrologiya ve balneologiya uzre xadimlerin qurultayinda teqdim etmisdir Ilk defe Qafqazda iqlimin muxtelifliyini o V Keppenin Yer kuresinin iqlim tesnifati esasinda sistemlesdirmeye cehd etmisdi Bu sistemin esasini bitkilerin eyalete gore paylanmasi eyaletlerin daxilinde ise bir biri ile empirik secilmis iqlim gostericilerine gore ferqlenen erazinin bolunmesi teskil edirdi Qafqazda meteostansiyalarda musahideler neticesinde kifayet qeder material toplandigindan 1905 ci ilde Fiqurovski bele tedqiqatlarin neticesi olaraq onun ilk monoqrafiyasini 1912 ci ilde Qafqaz iqliminin tecrubi tedqiqatlari rus Opyt isledovaniya klimatov Kavkaza adi altinda isiq uzu gordu Bu onun hem formatina hem de hecmine gore en boyuk isi olmusdur Fiqurovski Qafqazda Azerbaycanin iqlimsunasliginin banisi hesab edilir O ozunden sonra 10 monoqrafiya qoymusdur ki onlarin da coxunun terkibinde regionun hem boyuk hem de kicik miqyasli xeriteleri coxlu sayda Azerbaycanin Gurcustanin ve Rusiyanin dovri nesriyyatinda cixan meqaleler yer alirdi Istinadlar