irəvan xanlığı 1747 ci ildə yaradılmış və 1828 ci ildə Rusiya imperiyası tərəfindən ləğv edilənə qədər mövcud olmuşdur X

Name: İrəvan xanlarının siyahısı
Creator: www.wikimedia.az-az.nina.az
Published: 2024-06-18T01:33:47+00:00
License: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/

İrəvan xanlığı 1747-ci ildə yaradılmış və 1828-ci ildə Rusiya imperiyası tərəfindən ləğv edilənə qədər mövcud olmuşdur.

Xanların siyahısı

Əsas məqalə: İrəvan xanlığı

Xan	Həyatı	Hakimiyyət illəri	Qeyd
Mirmehdi xan Qasımlı-Əfşar		1747–1752	İrəvan xanlığının qurucusudur.
Xəlil xan Özbək	? -1755	1752 - 1755	Fətəli xan Əfşar tərəfindən Mir Mehdi Xanın devrilməsindən sonra Xəlil xan Özbək İrəvanın xanı təyin edilmişdir. Həsənəli xan Qacarın başçılığı ilə üsyan qalxdı. Üsyan nəticəsində Xəlil xan hakimiyyətdən uzaqlaşdırılır, onun yerinə Həsənəli xan Qacar hakimiyyəti ələ keçirdi.
Həsənəli xan Ziyadoğlu-Qacar	? – 1759	1755–1759	Xanlığa Azad xan Əfqanın yardımı ilə yiyələnmişdi. Həsənəli xanın Məhəmməd xan, Məhəmmədəli xan adlı oğulları vardı.
Hüseynəli xan Ziyadoğlu-Qacar		1759-1783	Hakimiyyəti dövründə Dağıstan və Kartli-Kaxetiya hakimləri ilə mübarizə aparmışdır.
Qulaməli xan Ziyadoğlu-Qacar		1783-1784	Taxta çıxdığı zaman ona qarşı üsyan olmuş, üsyan yatırılsa da, qısa müddət sonra sui-qəsd nəticəsində qətlə yetirilmişdir. Qars muhafızının İstanbula göndərdiyi hesabat görə, o, rus və gürcülər tərəfindən qətlə yetirilmişdir.
Məhəmməd xan Ziyadlı-Qacar		1805–1806	Rus-Qacar müharibələrinin iştirakçısı, Abbas Mirzə Qovanlı-Qacarın şəxsi mühafizəsinin rəisi olmuşdur. Haqqında o qədər də məlumat yoxdur, bəzi müəlliflər belə hesab edirlər ki, Məhəmməd xan İrəvan xanı Hüseynəli xanın gürcü qızından olan oğlu, Qulaməli xanın isə ögey qardaşıdır.
Mehdiqulu xan Dəvəli-Qacar
Əhməd xan Müqəddəm	1742 – 1806	1806–1806	Qısa müddət İrəvan xanlığını idarə etmişdir. Əslən Marağadandır. Marağanın da xanı olmuşdur.
Hüseynqulu xan Sərdar	1742 – 1831	1806–1827	Qacarların Qovanlı tayfasına mənsub olmuşdur. Bəzən Qəzvini adından istifadə etməsinə görə onun Qəzvində doğulduğu ehtimal edilir. Atası Məhəmməd xan Qacar məşhur sərkərdə olmuşdur. İrəvan xanı olana qədər Xorasan Sərhəd Qoşunlarının komandanı kimi xidmət etmişdir. Abbas Mirzə məscidi və Sərdar sarayını tikdirmişdir.

İstinadlar

A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. İrəvan xanlığı (Rusiya işğalı və ermənilərin Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi).s.172.
F.Əliyev, U.Həsənov. İrəvan xanlığı. Bakı: 1997, səh. 58.
(PDF). 2017-02-17 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-28.
Elçin Qarayev. Azərbaycanın İrəvan bölgəsinin tarixindən (XVII yüzilliyin sonu–XIX yüzilliyin ortalarında) (PDF). Bakı: "Mütərcim". 2016. 544 səh. 2022-03-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-18.
Yaqub Mahmudov. İrəvan xanlığı (Rusiya işğalı və ermənilərin Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi). A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. Bakı: 2010
Ənvər Çingizoğlu. Müqəddəm eli. "Soy" dərgisi, 5 (25), 2008.
Zemfira Hacıyeva. İrəvan xanlığının tarixşünaslığı. Monoqrafiya (PDF). Bakı: "Çaşıoğlu". 2012. 140 səh. ISBN . 2021-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-18.

[1] A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. İrəvan xanlığı (Rusiya işğalı və ermənilərin Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi).s.172.

[2] F.Əliyev, U.Həsənov. İrəvan xanlığı. Bakı: 1997, səh. 58.

[3] (PDF). 2017-02-17 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-28.

[4] Elçin Qarayev. Azərbaycanın İrəvan bölgəsinin tarixindən (XVII yüzilliyin sonu–XIX yüzilliyin ortalarında) (PDF). Bakı: "Mütərcim". 2016. 544 səh. 2022-03-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-18.

[5] Yaqub Mahmudov. İrəvan xanlığı (Rusiya işğalı və ermənilərin Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi). A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutu. Bakı: 2010

[6] Ənvər Çingizoğlu. Müqəddəm eli. "Soy" dərgisi, 5 (25), 2008.

[7] Zemfira Hacıyeva. İrəvan xanlığının tarixşünaslığı. Monoqrafiya (PDF). Bakı: "Çaşıoğlu". 2012. 140 səh. ISBN . 2021-07-05 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-05-18.