Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İprit (kimyəvi adı: dixlordietilsulfid) — İprit yağlı maye halında olan maddədir. Kimyəvi təmiz iprit rəngsiz, texniki iprit isə tərkibində olan qarışıqların təsirindən tünd – qəhvəyi rəngdə, istiot və ya sarımsaq iyi verən maddədir.
| İprit | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C₄H₈Cl₂S |
| Molyar kütlə | 0 kq |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 1,37 q/sm³, 1,338 q/sm³, 1,2741 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | 13,5 °C, 14,45 °C |
| Qaynama nöqtəsi | 198 ± 9 °C, 227,8 °C |
| Buxarın təzyiqi | 9,59921 Pa, 14,6655 Pa |
| Optik xüsusiyyətlər | |
| 1,5313 | |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 505-60-2 |
| PubChem | 10461 |
| RTECS | WQ0900000 |
| ChEBI | 25434 |
| BMT nömrəsi | 2810 |
| ChemSpider | 21106142 |
Xüsusi çəkisi 1,3 q/sm3 , qaynama temperaturu 2170 °C, donma temperaturu isə mənfi 140 C-dir. İprit suda çətin, yağ və üzvi həlledicilərdə isə yaxşı həll olur. Suda həll olmuş iprit normal temperaturda hidroliz olaraq tiodiqlikol və xlorid turşusu əmələ gətirir.
Toksiki xassələri
İprit orqanizmə hərtərəfli təsir göstərir. O, maye-damcı halında dəri üzərinə düşdükdə bir necə saatdan sonra (4–24 saat) dəridə qızartı əmələ gəlir, qızartı getdikcə böyüyür, 2–3 gündən sonra kiçik köplər əmələ gəlir, bu köplər getdikcə böyüyərək 3–5 gündən sonra partlayır, onun yerində yaralar əmələ gəlir və onları da uzunmüddətli müalicədən sonra sağaltmaq mümkün olur.
Əgər iprit buxarları gözə düşərsə, 2–4 saatdan sonra gözlərin şişməsi, göz yaşlarının axması, işıqdan qorxma və görmə qabiliyyətinin pozulması halları baş verir.
İprit buxarları tənəffüs yollarına düşdükdə 4–12 saatdan sonra zəhərlənmə halları özünü büruzə verir. Quru öskürək və səsin batması müşahidə olunur.
İprit mədə-bağırsaq yollarına düşdükdə 30–60 dəqiqədən sonra mədədə kəskin ağrılar başlayır, ürəkbulanma və qusma baş verir. Mədə-bağırsaq zəhərlənmələri çox halda ölümlə nəticələnir.
İprit gizli təsir dövrünə malikdir və onun müddəti zəhərli maddənin dozasından, fərdi hissiyyatdan və xarici mühitin temperaturundan asılıdır.
Deqazasiya
Deqazasiya xlorlu əhəng, xloramin B və T, hipoxlorid turşusunun kalsium duzlarından ipriti neytrallaşdırmaq üçün istifadə edilir. Deqazatorlar ipriti sulfoksid və başqa maddələrə çevirir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Mustard gas (ing.).
- Hoenig S. L. Compendium of Chemical Warfare Agents (ing.). 1 NYC: Springer Science+Business Media, 2007. P. 1–3.
- CRC Handbook of Chemistry and Physics (ing.). / W. M. Haynes 97 Boca Raton: 2016. P. 3–52.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Iprit kimyevi adi dixlordietilsulfid Iprit yagli maye halinda olan maddedir Kimyevi temiz iprit rengsiz texniki iprit ise terkibinde olan qarisiqlarin tesirinden tund qehveyi rengde istiot ve ya sarimsaq iyi veren maddedir IpritUmumiKimyevi formulu C H Cl SMolyar kutle 0 kqFiziki xasseleriSixliq 1 37 q sm 1 338 q sm 1 2741 q sm Termik xususiyyetlerErime noqtesi 13 5 C 14 45 CQaynama noqtesi 198 9 C 227 8 CBuxarin tezyiqi 9 59921 Pa 14 6655 PaOptik xususiyyetler1 5313TesnifatiCAS da qeyd nom 505 60 2PubChem 10461RTECS WQ0900000ChEBI 25434BMT nomresi 2810ChemSpider 21106142 Xususi cekisi 1 3 q sm3 qaynama temperaturu 2170 C donma temperaturu ise menfi 140 C dir Iprit suda cetin yag ve uzvi helledicilerde ise yaxsi hell olur Suda hell olmus iprit normal temperaturda hidroliz olaraq tiodiqlikol ve xlorid tursusu emele getirir Toksiki xasseleriIprit orqanizme herterefli tesir gosterir O maye damci halinda deri uzerine dusdukde bir nece saatdan sonra 4 24 saat deride qizarti emele gelir qizarti getdikce boyuyur 2 3 gunden sonra kicik kopler emele gelir bu kopler getdikce boyuyerek 3 5 gunden sonra partlayir onun yerinde yaralar emele gelir ve onlari da uzunmuddetli mualiceden sonra sagaltmaq mumkun olur Eger iprit buxarlari goze duserse 2 4 saatdan sonra gozlerin sismesi goz yaslarinin axmasi isiqdan qorxma ve gorme qabiliyyetinin pozulmasi hallari bas verir Iprit buxarlari teneffus yollarina dusdukde 4 12 saatdan sonra zeherlenme hallari ozunu buruze verir Quru oskurek ve sesin batmasi musahide olunur Iprit mede bagirsaq yollarina dusdukde 30 60 deqiqeden sonra medede keskin agrilar baslayir urekbulanma ve qusma bas verir Mede bagirsaq zeherlenmeleri cox halda olumle neticelenir Iprit gizli tesir dovrune malikdir ve onun muddeti zeherli maddenin dozasindan ferdi hissiyyatdan ve xarici muhitin temperaturundan asilidir DeqazasiyaDeqazasiya xlorlu eheng xloramin B ve T hipoxlorid tursusunun kalsium duzlarindan ipriti neytrallasdirmaq ucun istifade edilir Deqazatorlar ipriti sulfoksid ve basqa maddelere cevirir Hemcinin baxLyuizitIstinadlarMustard gas ing Hoenig S L Compendium of Chemical Warfare Agents ing 1 NYC Springer Science Business Media 2007 P 1 3 ISBN 978 0 387 34626 7 CRC Handbook of Chemistry and Physics ing W M Haynes 97 Boca Raton 2016 P 3 52 ISBN 978 1 4987 5428 6 Vikianbarda Iprit ile elaqeli mediafayllar var