Çırqal-ool Aleksey (tıva Чыргал-оол, Алексей Боктаевич 24 aprel 1924 – 10 mart 1989, Kızıl, Tuva MSSR) — Tıva, sovet bəstəkarı, aktyor, dirijor, müəllim və ictimai xadim. SSRİ xalq artisti (1984). Onu ilk professional Tıva bəstəkarı adlandırırlar.
Çırqal-ool Aleksey | |
---|---|
Doğum tarixi | 24 aprel 1924 |
Vəfat tarixi | 10 mart 1989 (64 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Dəfn yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | dirijor, aktyor, bəstəkar, musiqi pedaqoqu[d] |
Üzvlüyü |
Bioqrafiyası
Çırqal-ool Tuva Xalq Respublikasının ən qərb və ən ucqar Daa-xoşun (rayon) bölgəsində, Qərbi Sayan və Tannu-Ola silsiləsinin qarşılaşdığı kiçik Şuy kəndində (indiki Tıva Respublikasının Bay-Tayqa kojuununda) bir çoban ailəsində anadan olmuşdur.
Erkən uşaqlıqdan xalq çalğı alətləri çalmağı öyrənir və boğaz ifaçılığına yiyələnir. İbtidai təhsilini Qızıl-Majalıq orta məktəbində almışdır. Daha sonra Qızıl təlim kompleksində oxuyur. 1944-cü ildə məşhur şair Sarıq-ool Stepanın "Zərif külək" sözlərinə mahnı yazır. Eyni zamanda populyarlaşan və müəllifə şöhrət gətirən bir sıra digər mahnılarında müəllifidir.
1945-ci ildə Qızılda Musiqi və Dram Teatrı (aktyor şöbəsi) studiyasını bitirir. 1945-1951-ci illərdə Tıva Regional Dram Teatrının (indiki V. Kok-ool adına Tıva Milli Musiqi və Dram Teatrı) rəssamı aktyoru olur. Burada 20-ə yaxın rol oynayır.
1957-ci ildə Kazan Konservatoriyasını A. S. Lemanın kompazisiya və N. Q. Jiqanovun instrumental sinfini üzrə bitirib.
1958-ci ildən SSRİ Bəstəkarlar İttifaqının üzvü, Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Bəstəkarlar İttifaqının yaranmasından, 1978-ci ildən onun rəhbəri (İdarə Heyətinin sədri), RSFSR Bəstəkarlar İttifaqının İdarə Heyətinin üzvü, SSRİ Bəstəkarlar İttifaqı Komissiyasının üzvü.
Tıva professional musiqisinin inkişafına mühüm töhfə vermişdir. Tıva xalqının tarixində ilk dəfə olaraq musiqili komediya, oratoriya, kantata, simfonik poema və konsert janrlarında milli əsərlər hazırlamışdır.
2-ci çağırış Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Şurasının üzvüdür.
10 mart 1989-cu ildə Qızılda vəfat edir. Şəhər qəbiristanlığında dəfn edilir.
Mükafatları
Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının əməkdar artisti (1964)
Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının xalq artisti (1967)
SSRİ xalq artisti (1984)
Tıva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Dövlət Mükafatı (1971)
"Şərəf nişanı" ordeni.
Yaradıcılığı
Teatr rolları
Sedip ("Xayıran bot" V. Ş. Kok-oola)
Semis-Lama ("Dongur-Ool" S. K. Toka)
Xlestakov ("Revizor" N. V. Qoqol)
İvan Karas ("Dunay arxasında Zaparojyeli", S. S. Qülak-Artemovski)
Oleq Koşevoy (Gənc Qvardiya. A. A. Fadeev)
Pavel Korçaqin ("Polad necə bərkidi (roman)". N. A. Ostrovski).
İstinadlar
- ИТАР-ТАСС. В Тыве начались культурно-музыкальные мероприятия, посвящённые 85-летию первого профессионального композитора-тывинца
- "ЧЫРГАЛ-ООЛ | Энциклопедия Сибири". 2013-04-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-03-29.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cirqal ool Aleksey tiva Chyrgal ool Aleksej Boktaevich 24 aprel 1924 10 mart 1989 Kizil Tuva MSSR Tiva sovet bestekari aktyor dirijor muellim ve ictimai xadim SSRI xalq artisti 1984 Onu ilk professional Tiva bestekari adlandirirlar Cirqal ool AlekseyDogum tarixi 24 aprel 1924 1924 04 24 Vefat tarixi 10 mart 1989 1989 03 10 64 yasinda Vefat yeri Kizil Tuva MSSR RSFSR SSRIDefn yeri KizilTehsili Kazan Dovlet Konservatoriyasi d Fealiyyeti dirijor aktyor bestekar musiqi pedaqoqu d Uzvluyu SSRI Bestekarlar IttifaqiBioqrafiyasiCirqal ool Tuva Xalq Respublikasinin en qerb ve en ucqar Daa xosun rayon bolgesinde Qerbi Sayan ve Tannu Ola silsilesinin qarsilasdigi kicik Suy kendinde indiki Tiva Respublikasinin Bay Tayqa kojuununda bir coban ailesinde anadan olmusdur Erken usaqliqdan xalq calgi aletleri calmagi oyrenir ve bogaz ifaciligina yiyelenir Ibtidai tehsilini Qizil Majaliq orta mektebinde almisdir Daha sonra Qizil telim kompleksinde oxuyur 1944 cu ilde meshur sair Sariq ool Stepanin Zerif kulek sozlerine mahni yazir Eyni zamanda populyarlasan ve muellife sohret getiren bir sira diger mahnilarinda muellifidir 1945 ci ilde Qizilda Musiqi ve Dram Teatri aktyor sobesi studiyasini bitirir 1945 1951 ci illerde Tiva Regional Dram Teatrinin indiki V Kok ool adina Tiva Milli Musiqi ve Dram Teatri ressami aktyoru olur Burada 20 e yaxin rol oynayir 1957 ci ilde Kazan Konservatoriyasini A S Lemanin kompazisiya ve N Q Jiqanovun instrumental sinfini uzre bitirib 1958 ci ilden SSRI Bestekarlar Ittifaqinin uzvu Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Bestekarlar Ittifaqinin yaranmasindan 1978 ci ilden onun rehberi Idare Heyetinin sedri RSFSR Bestekarlar Ittifaqinin Idare Heyetinin uzvu SSRI Bestekarlar Ittifaqi Komissiyasinin uzvu Tiva professional musiqisinin inkisafina muhum tohfe vermisdir Tiva xalqinin tarixinde ilk defe olaraq musiqili komediya oratoriya kantata simfonik poema ve konsert janrlarinda milli eserler hazirlamisdir 2 ci cagiris Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasi Ali Surasinin uzvudur 10 mart 1989 cu ilde Qizilda vefat edir Seher qebiristanliginda defn edilir MukafatlariRusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasinin emekdar artisti 1964 Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin xalq artisti 1967 SSRI xalq artisti 1984 Tiva Muxtar Sovet Sosialist Respublikasinin Dovlet Mukafati 1971 Seref nisani ordeni YaradiciligiTeatr rollari Sedip Xayiran bot V S Kok oola Semis Lama Dongur Ool S K Toka Xlestakov Revizor N V Qoqol Ivan Karas Dunay arxasinda Zaparojyeli S S Qulak Artemovski Oleq Kosevoy Genc Qvardiya A A Fadeev Pavel Korcaqin Polad nece berkidi roman N A Ostrovski IstinadlarITAR TASS V Tyve nachalis kulturno muzykalnye meropriyatiya posvyashyonnye 85 letiyu pervogo professionalnogo kompozitora tyvinca ChYRGAL OOL Enciklopediya Sibiri 2013 04 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 03 29